Η Αποφασιστική Σημασία της Ορθής Υπερασπιστικής Τακτικής σε Υποθέσεις Κατοχής Υλικού Παιδικής Πορνογραφίας
Πρόσφατη απόφαση του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Αθηνών (υπ’ αριθ. 446/2025) αθώωσε κατά πλειοψηφία (4-3) κατηγορούμενο για κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και διαδικτύου, βάσει του άρθρου 348Α παρ. 2, 3 και 4 εδ. β του Ποινικού Κώδικα.
Το σκεπτικό του δικαστηρίου, εν περιλήψει, βασίστηκε στην αποδοχή της πραγματικής πλάνης του κατηγορουμένου ως προς την ηλικία της ανήλικης συνομιλήτριας σε πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης:
Η πλειοψηφία έκρινε πειστική την απολογία του, θεωρώντας ότι από τις συνομιλίες προέκυπτε εσφαλμένη αντίληψη ενηλικότητας λόγω φρασεολογίας και αναφορών σε τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενισχυμένης από την απουσία άλλων ενδείξεων δόλου ή συστηματικής συμπεριφοράς κατά την έρευνα. Αντίθετα, η μειοψηφία απέρριψε τον ισχυρισμό, θεωρώντας σαφή την αρχική δήλωση ηλικίας 12 ετών και το προφίλ της παθούσας.
Ο υπερασπιστικός αυτοτελής ισχυρισμός, βασισμένος στο άρθρο 30 ΠΚ (πραγματική πλάνη), αποτέλεσε τον πυρήνα της επιτυχούς υπερασπιστικής στρατηγικής. Αξιολογώντας τον, διακρίνεται η ορθότητά του στην τεκμηρίωση της άγνοιας κρίσιμων στοιχείων της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος (ηλικία κάτω των 15 ετών), μέσω ανάλυσης ψηφιακών αποδεικτικών (συνομιλίες, φωτογραφίες, πραγματογνωμοσύνη ψυχολόγου) και νομοθετικών αναφορών (π.χ. ηλικιακό όριο χρήσης Facebook). Ο ισχυρισμός ενισχύθηκε από την απουσία ενδείξεων προθέσεως, όπως λέξεις-κλειδιά ή συμμετοχή σε σχετικά fora, καθιστώντας τον πειστικό και μη αμελητέο, σύμφωνα με την αρχή της ηθικής απόδειξης (άρθρο 177 παρ. 1 ΚΠΔ).
Η αποδοχή του υπογραμμίζει την αξία μιας προνοητικής, τεκμηριωμένης προσέγγισης, η οποία μπορεί να ανατρέψει φαινομενικά αδιάσειστα ψηφιακά ίχνη. Αυτή η υπόθεση τονίζει την κρισιμότητα μιας καλά δομημένης υπερασπιστικής στρατηγικής σε περιπτώσεις ηλεκτρονικού εγκλήματος. Τα ψηφιακά στοιχεία, όπως logs και metadata, συχνά φαίνονται αδιάσειστα, αλλά μια αδύναμη προσέγγιση –χωρίς τεχνική ανάλυση ή εμπειρογνώμονες– οδηγεί εύκολα σε καταδίκη. Μια αποτελεσματική υπεράσπιση περιλαμβάνει: (α) άμεση αμφισβήτηση της αλυσίδας αποδείξεων, π.χ. ελέγχοντας την ακεραιότητα των αρχείων, (β) τεκμηρίωση πλάνης (άρθρο 30 ΠΚ) με βάση κοινή λογική και σχετική νομοθεσία, όπως τα ηλικιακά όρια χρήσης πλατφορμών, και (γ) στρατηγική χρήση μαρτύρων για να αποδείξει απουσία προθέσεως.
Προβληματισμοί
Η αθώωση σε τέτοιες υποθέσεις είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Στατιστικά, οι καταδίκες ξεπερνούν το 80% στα πρωτοβάθμια δικαστήρια, λόγω της αυστηρής ερμηνείας του στοιχείου της γνώσης και της πρόκλησης να αντικρουστούν ψηφιακά ίχνη. Στον Άρειο Πάγο, η απόφαση 1395/2022 (Ποινικό Τμήμα ΣΤ) διευκρινίζει ότι η κατοχή υλικού μέσω πληροφοριακού συστήματος συνιστά ιδιότυπη μορφή κατοχής ηλεκτρονικών δεδομένων. Η 376/2022 απαιτεί πλήρη απόδειξη της αντικειμενικής υπόστασης, συμπεριλαμβανομένης της έννοιας του υλικού και του τρόπου προμήθειας. Επίσης, η 1301/2019 τονίζει ότι η σποραδική προμήθεια από ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο δεν επεκτείνει πάντα σε κακούργημα χωρίς επεξεργασία. Σε τέτοιο πλαίσιο, η εξειδίκευση σε ηλεκτρονικό έγκλημα, όπως φαίνεται από την παρούσα αλλά και από παρόμοιες υποθέσεις τις οποίες χειρίστηκε ο κ. Τσιότσικας, ενισχύει τις πιθανότητες επιτυχούς έκβασης και περιορίζει πιθανές ποινές.
πηγή απόφασης: itlawyers.gr/446_2025
